Geef de jeugd de ruimte

Als we een nieuwe wereld willen creëren, lijkt het handig als we samenwerken en naar elkaar luisteren. Nu de wereld steeds individualistischer lijkt te worden, lijkt dat een uitdaging; niet voor je eigen gewin gaan, maar voor het gewin van de samenleving. Na een paar gesprekken over de jonge generaties op de werkvloer, heb ik het gevoel dat zij de generaties zijn die het moeten doen. Zij kunnen verandering brengen, maar ook deze generatie worstelt met de vraag: we willen het wel anders, maar hoe realiseren we het? En belangrijker nog is de vraag waarschijnlijk: “hoe zorgen we ervoor dat generaties naar elkaar durven luisteren en niet meteen het nieuwe afdoen met, dat kan niet, zo hoort het niet, of dat werkt niet. 

Om een beeld te krijgen van wat deze generatie ervaart ging ik in gesprek met Jasper Scholten, schrijven van het boek “Het Millennial Mysterie”. Na een telefoongesprek ga ik via de mail met Jasper in gesprek over het onderwerp. Ïn deze blog deel ik zijn antwoorden. Na ons gesprek volg ik een bijeenkomst bij Youngworks in Amsterdam, wat me nog meer helderheid geeft.   

Ik wil onderzoeken wat de redenen zijn waarom we massaal hetzelfde pad lijken te volgen en waarom het zo moeilijk is uit dit ritme te stappen. Millennials zijn in mijn ogen de groep die de verandering kunnen doorvoeren. Door hun wensen en ideeën op het gebied van werk, kunnen zij een kentering betekenen. Hoe kijk jij hier naar?

Jasper: “Ik ben het er mee eens dat millennials een kentering kunnen veroorzaken. Toch zitten veel millennials ook massaal op ditzelfde pad en worstelen ze met de vraag hoe ze uit dit ritme kunnen stappen. De reden dat we collectief op hetzelfde pad zitten is dat we dezelfde soort overtuigingen hebben: succes is belangrijk, status is belangrijk, het hebben van relatie/huis is belangrijk, ga zo maar door. Veel millennials hebben deze overtuigingen ook. Tegelijkertijd zijn er ook flink wat millennials die de relativiteit van deze overtuigingen inzien, wat de focus op duurzaamheid en purpose onderstreept. Millennials hebben in de regel meer een wij-besef dan andere generaties, saamhorigheid is een belangrijk kenmerk van millennials concludeerde Dr Aart Bontekoning, generatie-expert. Dit wij-besef gaat ongetwijfeld meer draagvlak krijgen in de wereld als millennials ouder worden en in bestuurlijke posities terecht komen. Wat nog onduidelijk is: hoeveel % van de millennials in het wij-kamp zitten en hoeveel % in het ik-kamp. We leven immers in een ik-maatschappij, waardoor iedere millennial ook wel iets van deze overtuigingen heeft en daar naar leeft.”

Als millennials inzien dat het anders kan, waarom gaan niet veel meer millennials op de barricade staan en vechten voor een betere wereld?

“Ergens zijn we enorme idealisten die streven naar een betere wereld. Maar de stap om op de barricade te gaan staan is nu nog te groot, onze comfortzone is nog te comfortabel. We ervaren nog niet genoeg ongemak om voor onze belangen en behoeften op te komen. Pensioenleeftijd en premies zijn voor de meesten een te ver van hun bedshow, terwijl de kans op dit moment klein lijkt dat wij zelf ooit nog iets van pensioen zullen ontvangen. Ik acht de kans op activisme wel groter als bepaalde regelgeving onze vrijheid en belangen op korte termijn zouden aantasten, omdat veel millennials streven naar kortetermijngeluk.”

Als ze niet op de barricade gaan staan, hoe kunnen zij die kentering dan maken?

“Dat zal gestager en organischer gaan. Het zal me niets verbazen als purposeful start-ups/scale-ups, gerund oor millennials, de komende jaren grote sprongen gaan maken. We zullen dus diensten en producten gaan zien die het wij-besef in zich hebben en door de massa geaccepteerd gaan worden”.

Innovatie en vooruitstrevendheid zijn nodig om de wereld aan te laten sluiten bij de wensen en verlangens van de wereld van morgen. De jeugd heeft de toekomst, maar wordt opgevoed vanuit het oude denken, vanuit de kaders die zijn geschetst door onze voorouders waar we maar moeilijk van loskomen. Hoe kunnen we er als samenleving voor zorgen dat de jeugd ook nog steeds op een fijne aarde blijft wonen en wat kunnen wij er aan doen om dit voor elkaar te krijgen?

“Dat is een heel goede vraag en de ham-vraag van dit moment. Volgens mij ligt de sleutel in bewustwording. Een collectief besef dat we geconditioneerd zijn, dat we leven met de beslissingen van de generaties voor ons, hoe overtuigingen ons gedrag bepaalt, wat de gevolgen zijn van ons handelen, dat er zoiets is al bewustzijnsgroei en dat het mogelijk is om onze interne programmaatjes te veranderen op een manier die beter is voor onszelf, de ander en de wereld.

Hier is volgens mij een grote rol weggelegd voor het onderwijs/de overheid. Een andere optie zou kunnen zijn dat NGOs en filantropen de handen in een gaan slaan om de massa te informeren.”

Ik ben benieuwd wat mensen drijft hetzelfde ritme te volgen zoals we dat al jaren doen. De omstandigheden zijn anders en wensen veranderen continu. Toch lijkt het nog het meest logisch om als hoogopgeleide professional na je studie 40 uur te gaan werken. Heb jij een idee waarom ze hier toch nog voor kiezen, terwijl ze eigenlijk anders willen?

“Dat komt mijns inziens enerzijds doordat we vaak dezelfde overtuigingen hebben als de generaties voor ons (zie boven belang van status, welvaart, etc). Anderzijds doordat we met steeds meer schulden de arbeidsmarkt betreden. We zullen snel geld moeten verdienen om onze schulden af te kunnen betalen.”

Geloof jij dat er echt mensen zijn die het fijn vinden om 40 uur per week te werken met maar 25 vakantiedagen en daardoor weinig tijd te hebben voor leuke dingen in het leven?

“Haha goede vraag. Ik geloof dat mensen die gehecht zijn aan stabiliteit, routine en zekerheid genoegen nemen met deze kaders. Gewenning zal zorgen dat je het uiteindelijk fijn vindt. De vraag is of ze het ECHT fijn vinden, dat lijkt me niet. In ieder mens zit volgens mij wel een drang naar vrijheid en overvloed. Deze drang is wel beperkt in deze kaders.”

Weet jij of er bedrijven zijn die ruimte geven aan millennials om hun carriere op hun eigen manier vorm te geven?

“Ja ik hoor het wel steeds meer, maar organisaties die al jarenlang op deze manier werken ken ik nog niet. Het zal me niets verbazen als een bedrijf als Voys, een organisatie volledig gestuurd op self-management, dit aanbiedt. Ik geloof ook alleen dat dit in dergelijke bedrijven kan – organisaties die werken met bijvoorbeeld holacracy. Alleen door genoeg autonomie aan de medewerker te geven krijg je dit.”

Jij hebt het anders gedaan, bent uit het keurslijf gestapt en hebt je gevoel gevolgd, wat was voor jou de reden om er uit te stappen en de verandering door te voeren?

“Dat waren twee zaken die bij elkaar kwamen: persoonlijke ontwikkeling en bedrijfscultuur/marktomstandigheden. Ik was 28 toen ik wegging. Het werd me toen (pas) duidelijk wat ik echt wilde en wie ik ben. Daarvoor liet ik me meer leiden door het prestatiemaatschappijplaatje van een status, geld, etc. De veranderende marktomstandigheden zorgen ervoor dat mijn waarden steeds duidelijker werden omdat ze steeds haakser leken te staan op wat er van mij verwacht werd in mijn functie en het bedrijf. Uiteindelijk merkte mijn toenmalig manager ook dat we steeds minder goed matchten, waardoor ze een exitgesprek initieerde. Toch ging dit niet zonder slag of stoot. M’n mind vond het eng en wilde liever blijven. Door ook te luisteren naar mijn hart en buik werd het mij duidelijk dat weggaan waarschijnlijk beter zou zijn. Ik ben blij dat ik naar hen heb geluisterd.”

Na onze mailwisseling ga ik naar een meeting bij YoungWorks in Amsterdam over millennials op de arbeidsmarkt. Na het lezen van de paper die zij hierover schreven wordt het geheel me nog iets helderder. Elke jonge generatie op de arbeidsmarkt brengt iets nieuws met zich mee en toch worstelen ze allemaal met dezelfde dingen. Want ze zijn een jonge generatie die ambitieus en slim is en het anders wil doen. En in elke generatie zijn er mensen die hier hard voor vechten en mensen die blijven hangen in wat is.

Het feit dat de millennials saamhorigheid belangrijk vinden is voor mij niet zo nieuw, ik zie genoeg jonge mensen die veel beter in staat zijn dan de oudere generaties om te kiezen voor werk wat echt waarde toevoegt, waar ze voldoening uithalen en wat een bijdrage levert aan een betere wereld.

Doordat de jonge generaties, niet alleen de millennials, maar ook de generatie Z, opgegroeid zijn met internet, weten ze dat alle informatie die ze nodig hebben online te vinden is. Hierdoor nemen ze het schoolsysteem ernstig onder de loep en is de stap om te gaan studeren na je middelbare school niet eens zo logisch meer. Zelfs het leren op de middelbare school vinden ze vaak onzin en vaak weten ze meer dan de docent die voor de klas staat. Dit maakt dat we samen met deze jonge generaties naar nieuwe manieren van werk, opleiding en samen leven moeten gaan kijken. Om zo een wereld te creëren die voor ons allemaal prettig is om te leven en waarbij we stoppen met dingen te doen, “omdat het altijd al zo is geweest”.